Başvuru
EYT’nin açıklanmasıyla birlikte EYT emeklilik başvurusu ve eyt emekli maaş hesaplama işlemleri başladı. EYT düzenlemesiyle 8 Eylül 1999 öncesi ssk-bağkur-emekli sandığı gibi emeklilik sigortası girişi olan bütün vatandaşları kapsıyor. İlgili tarihlerdeki sayının takribi 5 milyon 700 bin kişi olduğu açıklandı. SSK’da erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini, 5.000 gün prim, kadınlarda 5.000 gün prim ve 20 sigortalılık süresini tamamlayanlar emekli olabilecekler. 4B-4C olarak bilinen eski Bağ-Kur ve emekli sandığına tabi olan erkekler 9.000 gün prim, 25 yıl sigortalılık süresi ile, kadınlar da 7.200 gün prim ve 20 yıl sigortalılık süresi ile emeklilik hakkı elde edebilecek.
EYT yasası çıktığı anda bu şartları tamamlayan yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi bulunuyor. Bu sayı her geçen gün artıyor. Bu kişiler yasanın yürürlüğe girmesiyle beraber emeklilik için başvuruda bulunabilecek.Prim günü ve sigortalılık süresi henüz tamam olmayan EYT’liler kademe kademe şartları tamamladığı anda emekli olacak.
KADINLARDA SİGORTALILIK SÜRESİ KALKTI
Sigortalılık süresi kadınlarda 8 Eylül 2019’da dolduğu için bu şart kadınlarda aranmayacak. Erkekler için konulan 25 yıllık süre ise bazı EYT yasasına tabi sigortalılar için henüz tamamlanmadı. 1997, 1998 ve 1999 yıllarında işe girenler 2022, 2023 ve 2024 yıllarında sigortalılık süresini tamamlayacak.
Sigortalılık süresini son tamamlayacak EYT’li erkek için bu tarih ise 8 Eylül 2024 olarak dikkat çekti.
BORÇLANMA İLE EYT’Lİ OLUNUR MU?
Öte yandan kamuoyunda en çok tartışılan konulardan biris de borçlanmaların işe giriş tarihini geri çekip çekmeyeceği konusu oldu. Merakları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in borçlanma konusunda yaptığı açıklama giderdi. Bakan Bilgin, yasaların mevcut halinde korunacağını açıkladı.
EYT YASASI NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
3600 ek gösterge çalışması sonrası öncelikli gündem halini alan EYT düzenlemesinin taslağı tek formül şeklinde teknik olarak tamamlandı. Düzenlemenin Aralık ayında Meclis’e sunulması, 15 Ocak 2023 tarihinde de yürürlüğe girmesi bekleniyor.
EYT BAŞVURU SÜRECİ NASIL OLACAK?
Prim günü ve sigortalılık süresini tamamlayan ve emeklilik hakkını kazanacak olan 2 milyon 250 bin kişi ilk etapta Ocak ayında yasanın yürürlüğe girmesiyle beraber emeklilik işlemlerini başlatacak. EYT ile emeklilik hakkı elde eden bir sigortalı her vatandaş gibi çalışıyorsa emekli olacağı için istifa ettiğine dair dilekçeyi şirketine vererek ilk hamlesini yapacak. Ardından SGK’ya emeklilik için başvuruda bulunacak.
EYT’LİLER EMEKLİ MAAŞI İÇİN BANKA SEÇİMİ YAPACAK
EYT düzenlemesi ilk emeklilik hakkı elde eden vatandaşlar ilk ödemelerini alacakları banka ve şubesini e-Devlet’ten veya emeklilik işlemleri sırasında SGK’da seçebilecek. Böylece EYT’linin emekli maaşı tercih ettiği bankaya yatırılacak.
EYT MAAŞ HESAPLAMA NASIL YAPILACAK?
EYT yasası çıktıktan sonra yaş şartı dışındaki şartları tamam olanların; örneğin primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak.
EYT maaş hesabında 3 dönem dikkate alınacak:
1999 yılı öncesi,
1999 yılı – 2008 arası ve
2008’den sonraki dönem olmak üzere
3 ayrı hesaplama söz konusu olacak.
Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak.
Kişilerin çalıştıkları yıllar
aylık kazançları, çalışma süreleri
yaş beklerken ödenen fazla primler ve
işe ara verip vermemiş olmaları
emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.
Matematiksel olarak maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak.
KİMLER YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI ALACAK?
EYT’ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK’ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak.
EYT İLK MAAŞ NE ZAMAN YATACAK?
Sigortalılık süresi ve prim şartları tamam olmayanlar bu şartları tamamladıklarında EYT yasasından yararlanacak. Eğer Ocak ayında emeklilik başvurusu yapılırsa ilk maaş hesaplama işlemleri de 1 Şubat itibarıyla olacak.
“EYT’liler 1 Şubat’ta maaş almaya başlayacak”
KPMG Türkiye İş ve Sosyal Güvenlik Hizmetleri Kıdemli Müdürü ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mustafa Kılıç, EYT’nin Meclis’in ilk gündemlerden biri olacağını ve 15 Ocak’a kadar yasalaşmasının beklendiğini dile getirdi. Kılıç’a göre bu senaryo gerçekleşirse ve 1 Şubat’tan önce emeklilik dilekçesi verilirse EYT’liler 1 Şubat’ta maaş almaya hak kazanabilecekler.
“Aylıklar şubata yetişmese de nisanda toplu ödenebilir”
Ancak Kılıç, SGK’ya yapılacak aşırı yükleme ile birlikte bu maaşların alınmasında gecikmeler yaşanabileceğini ve ilk ödemelerin nisan ayına sarkabileceğini aktardı. Süreç gecikse de EYT’liler şubat ayında aylık almayı hak ettikleri için nisanda 3 aylıklarını toplu olarak tahsil edebilecekler.
“En düşük emekli aylığı 3 bin 500 liradan az olmayacak”
Peki maaşlar ne kadar olacak? Bu sorunun cevabı da Kılıç’a göre en düşük emekli maaşı 3 bin 500 liradan az olmayacak. Kılıç bu rakamın da 4 bin 500 ya da 5 bin liraya çıkarılmasının da beklentiler dahilinde olduğunu aktardı.
“Maaşlar 7 bin 500-26 bin lira arasında olacak”
Maaşlar nasıl hesaplanacak? EYT’lilerin maaşları işverenlerin gösterdiği resmi rakam üzerinden değerlendirilecek. Kılıç’a göre her bir emeklinin maaş hesaplaması kendi çalışma hayatı üzerinden ayrıntılı olarak hesaplanacak. Kılıç, maaşların 7 bin 500 ila 26 bin lira arasında şekilleneceğinin altını çizdi.